Tiểu sử Ngọc Bích

Nhạc sĩ: Ngọc Bích
Tên thật/ tên đầy đủ: Hàn Ngọc Bích
Ngày sinh/ Năm sinh/ thành lập:
Nước/ quốc gia: Việt Nam
Ông có dáng vẻ và cách nói chuyện của một nhà giáo nhiều hơn là của một nhạc sĩ, một nhạc sĩ với hàng trăm ca khúc viết cho các em, trong đó có tới 4 ca khúc: "Tiếng chim trong vườn Bác", "Em bay trong đêm pháo hoa", "Tre ngà bên lăng Bác" và "Đưa cơm cho mẹ đi cày" được bình chọn trong tốp 50 bài hát dành cho thiếu nhi hay nhất thế kỷ XX (cuộc bình chọn do báo Thiếu niên tiền phong, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam, Ban Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức 1999 -2000).
Hàn Ngọc Bích đích thực là một nhà giáo. Sinh năm 1940 trong một gia đình có cụ thân sinh là công chức, ngay từ nhỏ, cậu bé Bích đã tỏ ra có năng khiếu âm nhạc. Nhưng vì các cụ thân sinh rất thích nghề giáo viên, nên sau này đã hướng cậu con trai đi thi Sư phạm, bởi theo các cụ: "Nghề giáo là một nghề hiền lành và đẹp...".
"Thế là tôi thi đỗ và theo học Sư Phạm. Tôi ra trường năm 1962. Sau đó, dạy Trung cấp Sư phạm ở Sơn Tây, rồi chuyển về làm giáo viên dạy lịch sử ở Trường cấp 3 Chương Mỹ, rồi lại chuyển đến dạy ở cấp 3 Phúc Thọ (nay thuộc Hà Nội), cuối cùng thì dừng lại ở Vụ Tiểu học cho tới lúc về hưu, năm 2000" - Hàn Ngọc Bích kể về hành trình làm nhà giáo của mình một cách ngắn gọn, giản dị như chính cuộc đời ông.
Nhưng âm nhạc như một sợi dây kỳ lạ và vô hình đã "buộc" người thầy giáo ấy gắn bó suốt cả cuộc đời mình. Hàn Ngọc Bích là một trong không nhiều thầy giáo trở thành hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Cơ duyên đưa ông đến với âm nhạc cũng thực tự nhiên.
Ông kể: "Năm 1962, khi vừa tốt nghiệp đại học, tôi tình cờ gặp được nhạc sĩ Hoàng Long. Lúc ấy, Hoàng Long đã có một gia tài âm nhạc, đặc biệt là các bài: "Em đi thăm miền Nam" và "Nếu bạn muốn tìm tôi"…
Cuộc gặp gỡ ấy là một bước ngoặt, có ý nghĩa lớn đối với tôi. Cuộc gặp gỡ ấy khiến tôi suy nghĩ: Nếu bạn có thể làm được, thì tại sao mình không? Sau đó, tôi nhận được từ Hoàng Long những cuốn sách học âm nhạc in rônêô - những giáo trình hòa âm cơ bản.
Với tôi Hoàng Long là người bạn chí tình. Hoàng Long sinh 1942, ít hơn tôi 2 tuổi. Anh xưng hô "anh - tôi", còn tôi chỉ xưng "cậu - tớ". Tất cả những công việc liên quan đến sách vở thì Long giúp tôi rất nhiều, sách giáo khoa, chương trình.
Những lúc khó khăn trong cuộc sống, hay lúc buồn phiền đều tìm đến với nhau. Đến bây giờ Hoàng Long vẫn là bạn của cả gia đình tôi. Còn người thầy đầu tiên của tôi, đó chính là nhạc sĩ Mộng Lân. Tôi học được ở thầy những kinh nghiệm quý…".
Với tình yêu âm nhạc từ nhỏ, lại ham mê học hỏi, cộng thêm những cuốn sách quý và một không khí tràn đầy âm nhạc, tất cả những điều ấy đã thôi thúc Hàn Ngọc Bích bắt tay viết ca khúc đầu tiên: Một bài hát cho thiếu nhi. Bài hát có tựa đề "Cây bàng trước ngõ" với những câu rất dễ thương: "Mùa đông áo đỏ/ Mùa hạ áo xanh/ Cây bàng khi mở hội, là chim đến vây quanh…".
Đó là năm 1966, khi ấy Hàn Ngọc Bích dạy cấp 3 ở Chương Mỹ. Giặc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, những dãy bàng trên đường làng Do Lộ bị bom Mỹ đánh phá tơi bời xơ xác, người thầy giáo bước vào tuổi 26 đã rất xúc động đưa những tình cảm chân thực ấy vào ca khúc.
Bài hát hoàn thành và được một số bạn bè khen ngợi khiến cho Hàn Ngọc Bích tự tin hơn, và ca khúc thiếu nhi thứ 2 ra đời với những câu hết sức ngộ nghĩnh đáng yêu: "Leo leo leo rửa mặt như mèo/ Xấu xấu lắm chẳng được mẹ yêu/ Khăn mặt đâu mà ngồi liếm mép/ Đau mắt rồi lại khóc meo meo…".
Tiếp đó, Hàn Ngọc Bích đã thử sức mình với những góc nhìn khác nhau mang tính xã hội hơn. Như bài hát "Đưa cơm cho mẹ đi cày" chẳng hạn.
Ông tâm sự: "Khi tôi viết bài này, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang ở vào thời kỳ ác liệt nhất. Cả đất nước sôi sục khí thế lên đường ra tiền tuyến với những khẩu hiệu: "Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược", "Thanh niên ba sẵn sàng", "Phụ nữ ba đảm đang", "Thiếu nhi làm nghìn việc tốt"…
Xúc động trước tấm gương của người phụ nữ đảm đang, thay chồng cáng đáng việc nhà, và hình ảnh những bé em lon ton giúp mẹ việc nhà, tới trưa lại mang cơm ra đồng cho mẹ đã khiến tôi rất xúc động. Cũng chính năm ấy, tôi mất đứa con gái đầu lòng. Cảm giác mất mát có phảng phất đâu đó trong bài hát.